Πέμπτη 24 Ιανουαρίου 2013

Βιταμίνες



Ας γνωρίσουμε τις βιταμίνες
Πιο κάτω αναλύονται οι κυριότερες βιταμίνες, οι σημαντικότερες πηγές τους, οι λόγοι για τους οποίους πρέπει να τις καταναλώνουμε καθώς και τις παρενέργειές τους σε περίπτωση ανεπάρκειάς τους ή σε υπερκατανάλωση.

Βιταμίνη C:
Ø      Πηγές: πορτοκάλι, φράουλα, λεμόνι, ακτινίδιο, grape fruit, πιπεριές, μπρόκολο, κουνουπίδι, ντομάτα, σπανάκι, σπαράγγια, λαχανάκια Βρυξελλών, χυμοί εσπεριδοειδών.
Ø      Λειτουργίες: βοηθά στην σύνθεση του κολλαγόνου, της καρνιτίνης, της νορεπινεφρίνης, βοηθά στην σύνθεση και τον καταβολισμό της τυροσίνης ενώ έχει αντιοξειδωτική και αντικαρκινική δράση.
Ø      Ανεπάρκεια: πρώιμα συμπτώματα έλλειψης της βιταμίνης C είναι η κόπωση. Πρόσληψη βιταμίνης C λιγότερη από 10 mg ημερησίως μπορεί να προκαλέσει σκορβούτο, με κυριότερα συμπτώματα την αιμορραγία των ούλων, εκχυμώσεις του δέρματος, αδυναμία επούλωσης τραυμάτων και καταγμάτων, αρθραλγίες, απώλεια και φθορά δοντιών, υπερκεράτωση των θυλάκων των τριχών.
Ø      Τοξικότητα: πρόσληψη βιταμίνης C πάνω από 1 gr ημερησίως μπορεί να οδηγήσει σε τοξικότητα, με κύρια συμπτώματα την διάρροια και την ανάπτυξη νεφρολιθίασης.

Βιταμίνη Β1 (θειαμίνη):
Ø      Πηγές: προϊόντα από χοιρινό, συκώτι, καρδιά, νεφρά, όσπρια, δημητριακά με τον φλοιό τους, ψωμί ολικής άλεσης.
Ø      Λειτουργίες: Συμμετέχει στον μεταβολισμό των υδατανθράκων και βοηθά στην λειτουργία των νεύρων.
Ø      Ανεπάρκεια: Νόσος beri beri με κύρια συμπτώματα της απώλεια όρεξης άρα και την απώλεια βάρους, μεγαλοκαρδία, νευρομυϊκές διαταραχές (παραισθησία, μυϊκή αδυναμία, κόπωση). Σύνδρομο Wernicke Korsakoff το οποίο σχετίζεται με τον αλκοολισμό και εμφανίζει συμπτώματα όπως σύγχυση, βλάβη στο 6ο νεύρο, ψυχικές διαταραχές, παραμιλητό, διαταραχές στην μακροπρόθεσμη μνήμη και αντίληψη.
Ø      Τοξικότητα: Δεν έχει παρατηρηθεί.

Βιταμίνη Β2 (ριβοφλαβίνη):
Ø      Πηγές: γάλα, αυγά, γαλακτοκομικά προϊόντα, συκώτι, πράσινα λαχανικά.
Ø      Λειτουργίες: συμμετέχουν στον μεταβολισμό των υδατανθράκων, βοηθούν στην οξείδωση των λιπών και στον μεταβολισμό της βιταμίνης Β6.
Ø      Ανεπάρκεια: Σπάνια εμφανίζεται αποκλειστικά έλλειψη βιταμίνης Β2 αλλά κάποια κλινικά συμπτώματα έλλειψης περιλαμβάνουν δημιουργία σχισμών στο εσωτερικό των χειλιών και στις άκρες του στόματος, γλωσσίτιδα, υπεραιμία, δερματίτιδα, νευροπάθεια, φωτοφοβία, ερεθισμό των οφθαλμών.
Ø      Τοξικότητα: Δεν έχει παρατηρηθεί.

Βιταμίνη Β3 (νιασίνη):
Ø      Πηγές: μοσχάρι, χοιρινό, πουλερικά, ψάρια, όσπρια, λαχανικά, φιστίκια.
Ø      Λειτουργίες: Συμμετέχει στον μεταβολισμό των υδατανθράκων.
Ø      Ανεπάρκεια: Μπορεί να οδηγήσει σε πελλάγρα, με αρχικά συμπτώματα αδυναμία, κόπωση, ανορεξία, διαταραχές πέψης, δυσαπορρόφηση βιταμίνης Β12, λιπών, γλυκόζης, ενώ ακολουθούν συμπτώματα όπως δερματίτιδα, διάρροια, άνοια.
Ø      Τοξικότητα: είναι ιδιαίτερα σπάνιες αλλά σε δόσεις άνω του 1 γρ ημερησίως μπορεί να προκαλέσει ερυθρότητα του δέρματος, αύξηση ηπατικών ενζύμων, αύξηση επιπέδων ουρικού οξέος, κνησμό, αύξηση επιπέδων γλυκόζης, γαστρεντερικά προβλήματα.

Παντοθενικό Οξύ:
Ø      Πηγές: κρέας, γάλα, συκώτι, δημητριακά ολικής άλεσης, λαχανικά.
Ø      Λειτουργίες: Συμμετέχει στον μεταβολισμό.
Ø      Ανεπάρκεια: Μπορεί να παρατηρηθεί μόνο σε άτομα με σοβαρό υποσιτισμό. Οδηγεί στο σύνδρομο Burning feet το οποίο χαρακτηρίζεται από ανώμαλη αίσθηση του δέρματος των ποδιών, η οποία επιδεινώνεται με την ζέστη και υποχωρεί με το κρύο. Άλλα συμπτώματα έλλειψης περιλαμβάνουν εμετό, κόπωση, αδυναμία.
Ø      Τοξικότητα: Δεν έχει παρατηρηθεί.

Βιοτίνη:
Ø      Πηγές: συκώτι, σόγια, κρόκος αυγού, δημητριακά, όσπρια, καρύδια.
Ø      Λειτουργίες: Συμμετέχει στον μεταβολισμό.
Ø      Ανεπάρκεια: Μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη, παραισθήσεις, μυαλγίες, τοπική παραισθησία, ανορεξία, ναυτία, αλωπεκία, δερματίτιδα.
Ø      Τοξικότητα: Δεν έχει παρατηρηθεί.

Φυλλικό Οξύ:
Ø      Πηγές: Μανιτάρια, πράσινα λαχανικά (σπανάκι, λαχανάκια Βρυξελλών, μπρόκολο, σπαράγγια), φακές, συκώτι.
Ø      Λειτουργίες: Συμμετέχει στον σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων & βοηθά στις νευρικές και αναπαραγωγικές διαταραχές.
Ø      Ανεπάρκεια: Μπορεί να οδηγήσει σε ανωμαλίες στην σύνθεση του DNA, με συνέπεια την μεγαβλαστική αναιμία. Άλλα συμπτώματα έλλειψης του φυλλικού οξέος μπορεί να οδηγήσουν σε καρδιαγγειακά νοσήματα και διάφορες μορφές καρκίνου. Ανεπάρκεια κατά την διάρκεια εγκυμοσύνης είναι υπεύθυνη για διάφορες συγγενείς ανωμαλίες (πχ. του νευρικού σωλήνα).
Ø      Τοξικότητα: Δεν έχει αναφερθεί.

Βιταμίνη Β6:
Ø      Πηγές: μπανάνα, φασόλια, καρύδια, ψάρια, κρέας, πουλερικά.
Ø      Λειτουργίες: Συμμετέχει στον μεταβολισμό των αμινοξέων, του γλυκογόνου και στην δράση των στεροειδών ορμονών.
Ø      Ανεπάρκεια: Μπορεί να οδηγήσει σε δερματολογικές και νευρολογικές διαταραχές. Δημιουργούνται συμπτώματα όπως αδυναμία, αϋπνία, γλωσσίτιδα, στοματίτιδα, εξασθενημένη ανοσολογική απόκριση.
Ø      Τοξικότητα: είναι ιδιαίτερα σπάνιες αλλά σε υψηλές δόσεις μπορεί να προκαλέσει νευροπάθειες.

Βιταμίνη Β12 (κοβαλαμίνη):
Ø      Πηγές: κρέας, γαλακτοκομικά προϊόντα, κρόκος αυγού, οστρακοειδή.
Ø      Λειτουργίες: Συμμετέχει στον μεταβολισμό.
Ø      Ανεπάρκεια: Μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλοβλαστική αναιμία, μη αντιστρεπτή νευροπάθεια (απομυελινοποίηση των νεύρων), απώλεια μνήμης, παραισθήσεις, αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Ø      Τοξικότητα: Δεν υπάρχουν.

Βιταμίνη Α:
Ø      Πηγές: συκώτι, γαλακτοκομικά, τυριά, βούτυρο, ψάρια, έλαια ψαριών, θαλασσινά, καρότα, παπάγια, ντομάτα, κολοκύθα.
Ø      Λειτουργίες: είναι απαραίτητη για την όραση, την κυτταρική διαφοροποίηση, την ανάπτυξη, την αναπαραγωγή, την οστική ανάπτυξη και την λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
Ø      Ανεπάρκεια: Ανορεξία, καθυστερημένη ανάπτυξη, αυξημένη ευαισθησία σε λοιμώξεις, ατροφία και μεγέθυνση των θυλάκων των τριχών, δερματοπάθειες, νυκταλωπία.
Ø      Τοξικότητα: ανορεξία, ξηρό και απολεπιστικό δέρμα, αλωπεκία, αταξία, πονοκέφαλο, οστικό και μυϊκό πόνο, επιπεφυκίτιδα.

Βιταμίνη D:
Ø      Πηγές: Ηλιακή ακτινοβολία, μοσχάρι, συκώτι, αυγά, γάλα, τυριά, βούτυρο, ρέγγα, σολομό, τόνο, σαρδέλα.
Ø      Λειτουργίες: Συμμετέχει στην ομοιόσταση του ασβεστίου και του φωσφόρου. Επιπλέον επιδρά στην κυτταρική διαφοροποίηση, τον πολλαπλασιασμό και την ανάπτυξη.
Ø      Ανεπάρκεια: Στα παιδιά μπορεί να οδηγήσει σε ραχίτιδα  ενώ στους ενήλικες σε μειωμένη απορρόφηση ασβεστίου και φωσφόρου Τοξικότητα: υπερασβεσταιμία, υπερφωσφαταιμία, υπέρταση, ανορεξία, ναυτία, αδυναμία, πολυουρία, πολυδιψία, αζωθαιμία, νεφρολιθίαση, νεφρική ανεπάρκεια.

Βιταμίνη Ε:
Ø      Πηγές: ελαιόλαδο, όλα τα έλαια, μαργαρίνες, βούτυρο, σιτηρά, ξηροί καρποί, φυστικοβούτυρο, αβοκάντο, μοσχάρι, εντόσθια, αυγά, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, θαλασσινά, σπαράγγια, ντομάτα, βατόμουρα.
Ø      Λειτουργίες: Έχει αντιοξειδωτική δράση ενώ παράλληλα συμβάλει στην πρόληψη της στεφανιαίας νόσου, στην ακεραιότητα των ερυθρών αιμοσφαιρίων, ρυθμίζει την δράση των ενζύμων και συμμετέχει στον ομαλό πολλαπλασιασμό των κυττάρων και στην διαφοροποίησή τους.
Ø      Ανεπάρκεια: Μπορεί να προκαλέσει αιμολυτική αναιμία, εκφυλισμό του αμφιβληστροειδούς, μυϊκή αδυναμία, παρεγκεφαλική αταξία, μη συγχρονισμό των άκρων, βλάβες στους καρδιακούς και νευρικούς ιστούς.
Ø      Τοξικότητα: είναι ιδιαίτερα σπάνιες αλλά μπορεί να προκαλέσει μυϊκή αδυναμία, κούραση, γαστρεντερικές διαταραχές, διάρροια, φούσκωμα.

Βιταμίνη Κ:
Ø      Πηγές: πράσινα λαχανικά (σπανάκι, μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών, μαρούλι) και λάχανο.
Ø      Λειτουργίες: Βοηθά στην πήξη του αίματος.
Ø      Ανεπάρκεια: Εμφανίζεται σπάνια στους ενήλικες, αλλά τα νεογνά είναι πιο επιρρεπή, διότι το μητρικό γάλα είναι φτωχό στην βιταμίνη Κ.
Ø      Τοξικότητα: είναι ιδιαίτερα σπάνιες στους ενήλικες. Έχουν παρατηρηθεί σε βρέφη μετά από χορήγηση μεναδιόνης με συμπτώματα όπως αιμολυτική αναιμία, ίκτερο και υπερχολερυθροναιμία.

Σκέφτηκα να ξεκινήσω με τα βασικά...........
Φιλικά,
Περπερίδη Μαρία, MSc,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου